تنبیه

 یک مربی شاید برای تنبیه کردن شاگردش راه کار های متفاوتی داشته باشد.

تنبیه بدنی، جریمه کردن و...

 هرکدام از این تنبیهات اگر در جای خودش استفاده شود می تواند تا حدودی موثر واقع شوند لکن باید توجه داشت که بکار بردن مستمر این تنبیهات در کنار جنبه اصلاحی جنبه تخریبی دارند. بعنوان مثال برخی از تنبیهات احساس حقارت را در کودک تقویت می کند و پر واضح است اگر کودکی حقارت خود را باور کند دیگر از او نمی توان رفتار های قابل قبولی  انتظار داشت.

شاید تنبیهات غیر مستقیم را بتوان اولویت دار ترین تنبیهات معرفی کرد. بعنوان مثال برای تنبیهات غیر مستقیم، می توان از تشویق کردن کودک یا شاگردی که رفتار قابل قبولی داشته نام برد و با این وسیله دیگری را تنبیه کرد. یکی از احادیثی که در این زمینه  می تواند بسیار  مورد توجه واقع شود، کلامی از حضرت علی علیه السلام است که در حکمت 177 نهج البلاغه می فرمایند:"بد کار را با پاداش دادن به نیکوکار آزار ده" (ترجمه دشتی)

کودکی و نماز

پدری تمام تلاش خود را به کار می گرفت تا نوجوانش که به سن بلوغ رسیده را مجبور به خواندن نماز کند. پدر بسیار ناراحت بود و نوجوان خود را قدر نشناس معرفی می کرد. قدری با او همدلی کردم، تا حدی عصبانیتش فرو نشست، از کودکی نوجوانش پرسیدم، از فضایی که کودک در آن تربیت شده بود، معلوم شد در دوران کودکی پدر هیچ برنامه ای برای انس دادن کودک به نماز نداشته حتی برنامه ی منظمی جهت شرکت در نماز جماعت و مسجد در خانواده برقرار نبوده.

انتظارش، انتظاری بیهوده بود، یک شبه بخواهی نوجوانی را که دلش هزار جا گیر است بدون انس قبلی به نماز از دلبستگی هایش جدا و اهل نماز کنی. یاد روایت هایی از معصومین علیهم السلام افتادم که آموزش نماز و ایجاد انس کودک به نماز را از سنین کودکی توصیه کرده اند. امام باقر علیه السلام می فرمایند: " ما کودکان خود را وقتی پنج ساله اند به نماز امر می کنیم ولی شما کودکانتان را وقتی هفت ساله شدند به نماز امر کنید". حکمت نامه کودک ص 144 حدیث 252

بنای بی اعتمادی

والدین محمد طه  سراسیمه خودشون رو به مرکز مشاوره رساندند، درحالی که مادر اشک می ریخت از جوان 18 ساله اش سخن می گفت، می گفت: فرزندشان اصلا به حرفشون گوش نمیده و حسابی رو اونا باز نمی کنه، عجیب به والدینش بی اعتماده، مشورت هاشو با دیگران می کنه و.... یکی دیگه از رفتار های محمدطه که پدر و مادر و کلافه کرده بود وعده ها و قول هایی بود که این جوان به آن ها می داد ولی اصلا خودشو پایبد به اجرای وعده ها نمی دید.

استادِ مشاور که دنبال ریشه ها می گشت با سوال هایی پیاپی، نحوه ی تربیت او را در کودکی بررسی می کرد. مدتی نگذشت که مشاور پی برد که رفتار فعلی محمد طه ریشه در تربیت او دارد، این رفتار ناشی از همان رفتار پدر و مادر است که در دوران کودکی برای آرام کردن کودک به او وعده های بی مورد می دادند، وعده هایی که قصد بر آورده کردن آن را نداشتند، با خود می گفتند: وعده بده تا بچه آروم بشه بعد مدتی فراموش میکنه و.... غافل از اینکه همین رفتار در وجود کودک هم بی اعتمادی به را به ارمغان آورد و هم به او یاد داد که می توانی وعده بدی ولی قصد عمل به آنرا نداشته باشی.

مشاور که پیش خودش داشت از این تربیت غلط تاسف می خورد آهسته برای  پدر و مادر روایتی از  حضرت رسول صلی الله علیه و آله قرائت کرد: إذا واعَدَ أحَدُکُم صَبِیَّهُ فَلیُنجِز : هر گاه یکى از شما به کودکش وعده داد، باید بدان عمل کند.

 

 

 

 

کودک مستقل من

یکی از مهم ترین نیاز های کودک، نیاز به « استقلال و مستقل بودن » است.

برای اینکه در آینده فرزندی مستقل و توانمند در انتخاب و تصمیم ګیری داشته باشیم، باید از سنین کودکی او دست به کار شویم، به این نحو که با حفظ یک چهارچوب و ساختار مشخص، به او استقلال دهیم. پس لازم است که، تا حد ممکن از ارائه ی سلیقه و نظرات شخصی خود در انجام کارها و امورات شخصی کودک صرف نظر کنیم، به طور مثال: یکی از راهکارهای آن می تواند این باشد که:

اجازه دهیم تا حد توانش کارهای شخصی خودش را مثل؛پوشیدن و عوض کردن لباس یا نحوه ی تزئین اتاقش را به تنهایی و طبق نظر خودش و البته تحت نظارت شما انجام دهند.

بجای اینکه به کودک بګوییم برای مهمانی رفتن چه لباسی بپوشد، از بین چند دست لباسی که ما انتخاب کرده ایم، می تواند یکی را انتخاب کند.

برای ناهار ۳ غذا به او پیشنهاد بدهیم و از او بخواهیم که یک نوع آن را برای ناهار یا شام انتخاب کند.

هنګام خرید لباس و وسایل شخصی مربوط به خودش او را همراه خود به فروشګاه ببریم و از او بخواهیم از بین چند لباس پیشنهادی شما به سلیقه ی خودش یکی را انتخاب کند.

با این شیوه کودک متوجه استقلال و مشورت ګیری از او می شود. این نیاز را باید از حدود ۴ تا ۵ سالګی در کودکان تأمین کرد.